اسکریپت (Script) چیست؟ کاربردهای اسکریپت کدامند؟

شاید برای خیلی از شما سوال پیش بیاید که اسکریپت چیست؟ اسکریپت (Script) در واقع قطعات کد یا برنامه‌هایی هستند که با یک زبان برنامه نویسی نوشته شده اند، کدهای اسکریپت به جای پردازشگر کامپیوتر (همانطور که یک برنامه کامپایل شده است) توسط برنامه دیگری به صورت همزمان تفسیر یا اجرا می‌شود و از انجام کارهای تکراری جلوگیری می‌کند.

بطور کلی همه برنامه‌ها ابتدا توسط کامپایلر به صورت کامل کامپایل و سپس اجرا می‌شوند ولی دستوراتی که در اسکریپت نوشته می‌شود نیازی به یکپارچه شدن ندارند و مراحل خطایابی و اجرا همزمان انجام می‌شود. به عنوان مثال بررسی وضعیت لود cpu سرور بجای اینکه توسط عامل انسانی انجام شود می‌تواند توسط اسکریپت دربازه زمانی خاصی اجرا شود.

کد اسکریپت چیست؟

اسکریپت در حوزه تخصصی و در دنیای برنامه نویسی کامپیوتر و اینترنت قطعه کدی است که کارهای خاص را انجام می‌دهد. بطورکلی کدهای اسکریپت دستورالعمل‌هایی است که به رایانه می‌گوید چه کاری را در چه زمانی انجام دهد و برای اتوماسیون کردن فرایندها در سطح برنامه اجرا می‌شود و نیازی به تفسیر توسط کامپیوتر ندارند و توسط برنامه Interpret تفسیر می‌شوند.  مثلا با نوشتن یک اسکریپت می توان تمامی خبرهای یک سایت را پس از اجرا دانلود کنید یا می توانید اسکریپتی ایجاد کنید که مانند یک پنل کاربری بتواند مشتریان شما را مدیریت کند.

کاربرد اسکریپت چیست؟

همانطور که پیشتر گفتیم، اسکریپت‌ها فرایندهای کامپیوتر را اتوماسیون می‌کنند و قابلیت اجرای تعداد زیادی کد را در یک زمان دارند. اسکریپت در موارد زیر به کار می‌رود:

• ساخت بازی‌ها
• برنامه نویسی بک‌اند برای سیستم‌های پیچیده
• سیستم‌های کنترل از راه دور
• ایجاد برنامه‌های کاربردی وب

مثال واضح برای درک اسکریپت سایت‌های وردپرسی هستند. توسعه دهندگانی که تم‌ها یا افزونه‎‌ وردپرس را برنامه نویسی می‌کنند از PHP برای فراخوانی محتوای سایت استفاده می‌کنند، مثلا یک اسکریپت PHP این امکان را فراهم می‌کند که سه تا از آخرین پست وبلاگ شما به طور خودکار در صفحه اصلی سایت ظاهر شود یا می‌توانید از دستورات شرطی (if/else/endif) برای تغییر آنچه در سایت بر اساس پارامترها نمایش داده می‌شود استفاده کنید.

کاربری که وب سایت را مشاهده می‌کند اسکریپت یا روند آن را نمی‌بیند، فقط نتیجه نهایی را می‌بیند. در همین حال، توسعه‌دهنده سایت می‌تواند این ویژگی‌ها را با مجموعه‌ای از دستورالعمل‌های و کدهای اسکریپت یک‌باره پیاده‌سازی کند، نه اینکه تک تک نمونه‌ها و نتایج یک تابع پویا را به صورت دستی کدنویسی کند.

در راست چین انواع مختلفی از اسکریپت مانند اسکریپت فروشگاهی، اسکریپت خبری، اسکریپت درگاه بانکی، اسکریپت شبکه های اجتماعی، مدیریت لایسنس، سیستم مدیریت فروش، سایت ساز و غیره وجود دارد که هر کدام کاربردی دارند. برای مثال اسکریپت فروشگاهی امکانات کاملی برای طراحی یک سایت فروش آنلاین در اختیار شما قرار می دهد و دارای پنل کاربری حرفه ای، نمایش وضعیت سفارش به کاربر، فیلتر محصولات، صفحه محصول، گالری تصاویر محصول، اشتراک گذاری محصول در شبکه های اجتماعی، ثبت نظرات، اطلاع رسانی زمان تحویل سفارش، فاکتور، عضویت کاربران است.

 مقایسه زبان‌های اسکریپتی با زبان‌های برنامه نویسی

تا به اینجا تعریف دقیق اسکریپت چیست را فهمیدید حالا به سراغ بررسی تفاوت زبان‌های اسکریپت با زبان برنامه نویسی می‌رویم. برنامه‌های نوشته شده و اسکریپت هر دو مجموعه دستوراتی هستند که پس از اجرا می‌توانند هدف خاصی را دنبال کنند، پس تفاوت اصلی زبان برنامه نویسی و زبان اسکریپت چیست؟ بطور کلی همه زبان‌های اسکریپت نویسی جزیی از زبان‌های برنامه نویسی هستند، مهم‌ترین تفاوت بین زبان‌های برنامه نویسی و اسکریپت نویسی این است که زبان‌های اسکریپت نویسی به کامپایل نیازی ندارند و بسیار سریع تفسیر می‌شوند.

سایر تفاوت‌ها:

• زبان‌های اسکریپتی برای اجرا نیاز به مفسر دارند اما زبان‌های برنامه نویسی قبل از اجرا توسط کامپایلر اجرا می شوند.
• زبان های اسکریپتی نیاز به کدنویسی کمتری داشته و زمان کمتری از برنامه نویسی می‌گیرند اما در زبان های برنامه نویسی برنامه نویس مجبور است تمامی دستورات را به صورت دستی وارد نماید.
• گاهی زبان های برنامه نویسی محدودیت بیشتری نسبت به زبان های اسکریپتی دارند. بطور مثال شما قادر به ایجاد و طراحی یک برنامه دسکتاپ یا تلفن همراه به وسیله زبان‌های برنامه نویسی نخواهید بود چرا که هیچ محیطی برای اجرای آن ها وجود ندارد.

توجه: همانطور که در مقاله  وردپرس چیست نیز بیان شد؛ سیستم مدیریت محتوا یا وردپرس یک فریم ورک PHP و نوعی اسکریپت محسوب می شود، که برای اجرای آن نیازی به نصب پیش نیازی نخواهد بود و تنها با فعال کردن و نصب آن در هاست می توانید اسکریپت و کدهایی که به زبان php در آن نوشته شده را اجرا کنید، هر یک از دکمه‌ها و گزینه های موجود در سیستم مدیریت محتوای وردپرس مجموعه‌ای از دستورات را در پس زمینه اجرا می‌کند که منجر به هدفی خاص خواهد شد.

زبان اسکریپت نویسی چیست؟

زبان اسکریپت نویسی یک زبان برنامه نویسی سطح بالا است که برای تفسیر و اجرای یک فرمان در یک زمان استفاده می‌شود. به طور کلی، زبان‌های اسکریپت‌نویسی نسبت به زبان‌های ساختاریافته‌تر و کامپایل‌شده‌تر مانند C و ++C  آسان‌تر و کدنویسی آنها سریع‌تر هستند. زبان‌های اسکریپت نویسی زبان‌های سطح بالای پویا هستند.

معرفی زبان‌های اسکریپت نویسی

دستورات اسکریپت و به طور کلی زبان های اسکریپتی بسیاری در دنیا وجود داشته اما امروزه تنها تعداد اندکی از این زبان ها به طور مداوم آپدیت شده و نیاز کاربران را برطرف می نمایند. در زیر به چند نمونه از این زبان ها اشاره شده است.

1. JavaScript/ECMAScript

JavaScript اولین زبان اسکریپتی بوده که به عنوان گویشی از زبان ECMAScript شناخته می شود. این زبان از برنامه نویسی شی‌گرا مبتنی بر نمونه پشتیبانی می‌کند. کدهای جاوا اسکریپت بیشتر بر روی سیستم کاربر اجرا می شود.

2. PHP

PHP از شی‌گرایی استفاده کرده و در طراحی backend یک وب سایت مورد استفاده قرار می‌گیرد. این زبان برای افزودن و ایجاد ویژگی‌های پیشرفته به صفحات وب سایت، به کمک زبان HTML بکار گرفته می شود.

3. Python

پایتون به عنوان دومین زبان محبوب شناخته شده و دلیل این امر سادگی در فهم و کدنویسی به وسیله این زبان است. پایتون نیز منبع باز بوده و به راحتی قابل ویرایش است. همچنین این زبان از برنامه نویسی ساختار یافته و شی‌گرا پشتیبانی می‌کند.

4. Ruby

از دیگر زبان اسکریپتی مورد استفاده، می توان به روبی اشاره نمود. این زبان نیز از برنامه نویسی شی‌گرا استفاده کرده و بسیار ساده و قابل فهم می باشد.

5. Groovy

این زبان اسکریپتی برای ماشین مجازی جاوا نوشته شده است نکته مهم درباره Groovy این است که می‌توانید از کتابخانه‌های جاوا برای گسترش این زبان استفاده نمایید.

مزایای اسکریپت‌ها

مهم‌ترین مزایای اسکریپت عبارتند از:

• زبان‌های اسکریپتی open-source بودن آنهاست.
• برنامه‌ها توسط کامپایلر یکپارچه می‌شود در نتیجه این فایل یکپارچه شده قابل ویرایش نیست، اما به دلیل آزاد بودن و باز بودن فایل‌های اسکریپت به راحتی قابل ویرایش هستند.
• بسیاری از برنامه نویسان برای صرفه جویی در زمان و ارائه یک برنامه آزمایشی از زبان‌های اسکریپتی استفاده می‌کنند.
• این زبان‌های اسکریپتی به سادگی قابل انتقال در بین انواع سیستم عامل‌ها هستند.
• به دلیل سادگی نسبت به زبان‌های برنامه نویسی، یادگیری آنها برای افراد مبتدی راحت‌تر خواهند بود، از این رو بسیاری از افراد به هنگام شروع برنامه نویسی به سراغ فراگیری زبان های اسکریپتی رفته و پس از آن برنامه نویسی را آغاز می‌نمایند.

معایب اسکرپیت‌ها 

در کنار تمام موارد فوق زبان های اسکریپتی معایبی نیز خواهند داشت.

• از آنجایی که این زبان open-source بوده و همه افراد می توانند به دستورات دسترسی داشته باشند، بسیاری از شرکت‌ها تمایلی به استفاده از این نوع زبان نداشته و ترجیح می‌دهند که کدها و دستورات نوشته شده آن‌ها در معرض دید عموم نباشد.
• قبل از اجرای اسکریپت نیاز به یک مفسر یا یک برنامه جداگانه است.

در صورتی که به برنامه نویسی و Script ها علاقه مند هستید، یادگیری زبان‌های اسکریپتی گزینه خوبی برای وارد شدن به دنیای برنامه نویسی می‌باشد. در این مسیر صبور باشید و از پروژه‌های کوچک برای شروع کار استفاده نمایید.

مثالی برای عملکرد اسکریپت

با یک مثال نحوه عملکرد اسکریپت را بررسی می کنیم:

برای مثال قطعه کد زیر فایل های css را مینیفای می‌کند.

نتیجه رشته کد اسکریپت بالا:

شما می توانید نتیجه را مستقیما در اینجا هم ببینید.

یکی از راه‌های کسب در آمد در راست چین توسعه اسکریپت کاربردی از قبیل اسکریپت ارز دیجیتال است. اکنون که با مفهوم اسکریپت چیست آشنا شدید، آیا علاقه مند به یادگیری زبان‌های اسکریپتی و ارائه محصولات خود در راست چین شده اید؟